Vedri duh i neobična imaginacija italijanskih umetnika iznedirili su vrhunska filmska ostvarenja. Već na početku 20. veka, osnivanjem velikih producentskih kompanija u Rimu, Napulju, Milanu i Torinu, svet su opčinili italijanski nemi filmovi.
Razvoj i uspon filma u Italiji dogodio se za vreme Musolinijeve vlasti, ali su to uglavnom bile propagandne verzije života pod fašističkim režimom. Kraj Drugog svetskog rata i poraz Italijana doneo je ogromne promene u filmskoj industriji. Filmske stvaraoce ove “ere” nije vodio novac, oni su želeli da prikažu surovu stvarnost života u Italiji. Ova je namera rezultirala stvaranjem jednog od najpoznatijih filmskih pokreta neorealizma, kojim je započelo zlatno doba italijanske kinematografije.
Dugačka je lista filmova sa ovog podneblja koji zavređuju pažnju publike. Za početak predlažemo popis nekoliko značajnih filmova koje svako treba da pogleda barem jednom u životu.
Sladak život (La Dolce Vita)
Ako želite da upoznate italijansku kinematografiju i uopšte doživite duh Italije, onda sasvim izvesno treba da počnete od jednog od najpoznatijih filmova Federika Felinija – “Sladak život”. Naslov “La Dolce Vita” je izraz koji se ustalio i koji se i danas koristi da opiše italijanski život. Slikajući šezdesete godine prošlog veka Felini je dodelio glavne uloge Marčelu Mastrojaniju i Aniti Ekberg. Ova intrigantna komedija i drama iz 1960. godine osvojila je Oskara za najbolju kostimografiju i bila nominovana za još 3 nagrade. U filmu je prikazan hedonistički život evropske privilegovane klase, i to iz perspektive tabloidnog novinara Marčela Rubinija.
Zanimljivo je da film sadrži autentične sekvence koje su dovele do skovanja termina „felinijevski“, koji se koristi da opiše Felinijevu neobičnost i ekstravagantni stil.
Italijansko venčanje (Matrimonio all’italiana)
Zasnovan na drami napolitanskog autora Eduarda de Filipa, film “Italijansko venčanje” režirao je Vitorio de Sika i otvorio vrata slave Sofiji Loren i Marčelu Mastrojaniju. Zapravo, kada su zaigrali glavne uuloge u ovoj romantičnoj komediji iz 1964. godine, Loren i Mastrojani postali su jedan od najpopularnijih filmskih parova u celom svetu.
Tokom Drugog svetskog rada Domeniko (Mastrojani) sreće u Napulju Filomenu (Loren) i zaljubljuje se na prvi pogled. Nakon rata ponovo dolazi do njihovog susreta, kada ulaze u strastvenu aferu koja traje dve decenije. Međutim, kada Filomena, koja je postala Domenikova ljubavnica i rodila mu decu, sazna da on planira da se oženi drugom ženom, neće prezati ni od čega da ga namami da se oženi njom.
Poštar (Il Postino)
“Poštar” je poslednji film u kom se pojavio jedan od najpoznatijih italijanskih glumaca 80-ih i ranih 90-ih – Masimo Troizi. Stekao je svetsku slavu nakon ogromnog uspeha na Dodeli Oskara. Ovo je neobična i divna priča o prijateljstvu poznatog pesnika Pabla Nerude i njegovog pošatra. Film je snimljen po romanu Antonija Skarmete, u kome se pokazuje priroda jednog nesvakidašnjeg odnosa – dva kulturno i intelektualno različita junaka koja su ipak bliska po svojoj osećajnosti i žudnji za životom, ali i ljubavi prema jugu Italije.
Čuvena je replika iz filma koju izgovara poštar: „poezija ne pripada onima koji su je pisali, već onima kojima je potrebna”. Njujork Tajms je uvrstio “Il postino” na listu najboljih filmova svih vremena.
Bioskop Paradizo (Cinema Paradiso)
Film “Biokop Paradizo” je svojevrsno ljubavno pismo bioskopu koje je Đuzepe Tornatore napisao i preneo na filmsko platno. U filmu je ilustrovan odnos između Salvatorea, koji je opsednut bioskopom, i Alfreda, operatera u bioskopu. Kao fantastičan portret Italije i Sicilije ranog 20. veka, ovaj poprilično kitnjast i sentimentalan film je zapravo jedna dirljiva saga o odratanju. “Cinema Paradiso” je nesvakidašnja oda bioskopu koja je spojila generacije. Osvojio je Oskara za najbolji film na stranom jeziku, kao i Gran pri Filmskog festivala u Kanu 1989. godine.
Život je lep (La Vita e Bella)
Kinematografski i životno izuzetna majstorska kreacija Roberta Beninija “Život je lep” je film neprevaziđene lepote i značaja. Benini je bio režiser, koscenarista i glavni glumac u filmu koji na suptilan i savršen način kombinuje romansu, komediju i tragediju u jednu neverovatnu priču. Ovo filmsko ostvarenje daje publici uvid u užase holokausta i pokazuje kako čak i u najmračnijim i najsurovijiim vremenima može potojati tračak nade. Film je dobio priznanje kritike i osvojio čak tri Oskara 1998. godine, uključujući nagradu za najbolji film na stranom jeziku i najboljeg glumca za Beninija.
Možda vas zanima i: 10 najboljih južnokorejskih trilera.
Konforimsta (Il Conformista)
Verovatno jedan od najčuvenijih italijanskih stvaralaca, čovek koji je svojim opusom “zadužio” neorealizam u kinematografiji Italije – dovoljno je reći: Bernardo Bertoluči. Niz remek-dela sa Bertolučijevim potpisom započet je filmom “Konformista”, koji se smatra vrhunskim kritičkim filmom o zavodljivosti fašizma. Film je snimljen po romanu Alberta Moravije, značajnog (ako ne i najvećeg) savremenog italijanskog književnika i zapravo prvog avangardiste koji je ustao protiv fašizma.
U filmu se prati uspon mladog fašiste i konformiste Marsela (Žan-Luj Trentinjan), koji dobija zadatak da ubije svog starog profesora (Enco Taraskio). Zbog ovog zahteva glavni junak se vraća mislima u prošlost, a flešbek otkriva njegove traume i frustracije i pomaže gledaocu da shvati kako je došlo do njegove fascinacije fašističkom ideologijom.
Zbog nelinearne montaže, neslučajno obmanjujućih Marselovih sećanja i vrhunske fotografje, “Konformista” zasluženo ima status jednog od najboljih filmova prošlog veka. Bertoluči je dobio specijalnu nagradu na Berlinskom filmskom festivalu, kao i nominaciju za Oskara, i već sa 30 godina postao jedan od najvećih svetskih reditelja.
Pročitajte i: 10 najboljih francuskih trilera.
Umberto D. (Umberto D.)
Potresan film iz 1952. godine koji govori o starcu i njegovom vernom psu, tipičan je film italijanskog neorealizma. Još jedno žvrhunsko ostvarenje režisera Vitoria de Sike, ovaj neverovatno direktan i dirljiv film izaziva izuetno moćne i duboke emocije kod gledalaca.
Umberto D. je vrsta filma koja pokazuje da možete napraviti film “od bilo čega”, koji pruža empatičan pogled na, nažalost, stvarnu stvarnost. U prvom planu je penzioner koji se suočava sa poteškoćama – njegova penzija više nije dovoljna da plati najam sobe. Očajnički napori da prebrodi ove probleme malo su lakše padaju, jer uz sebe ima vernog psa. Zanimljivo je da je Vitorio de Sika izjavio kako mu je ovo najdraži film u karijeri.
Od duhovitih, simpatičnih preko ozbiljnih do potresnih priča o slatkom i ne tako slatkom životu u Italiji – kinematografija italijanskih autora je raskošna i bogata za istraživanje. Uz sjajno urađene prevode sa italijanskog danas možemo uživati u titlovanim ostvarenjima i melodičnom jeziku Italijana. Dovoljno je da počnemo sa gledanjem i oduševićemo se poput mladog Salvatorea iz filma “Cinema Paradiso”.